Sawan Somwar 2024:पहिला श्रावण सोमवार
श्रावण सोमवार हा हिंदू धर्मात अत्यंत पवित्र आणि महत्त्वाचा दिवस मानला जातो. श्रावण महिन्यातील प्रत्येक सोमवार भगवान शिवाची पूजा आणि उपवास करण्याचा प्राचीन परंपरा आहे. या दिवसाचे महत्त्व आणि यामागील श्रद्धा समजून घेणे गरजेचे आहे.
श्रावण महिन्यातील सावन सोमवारांच्या दरम्यान लोकांनी धर्माच्या परंपरांचा अपेक्षा घेतली आहे. या दिवशी आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक उत्सव व्हायचे जाते, ज्यांनी शिवाच्या अनंत सामर्थ्याची आराधना करतात. सावन सोमवाराच्या उत्सवानंतर श्रावण महिन्याची दिलीप्रियता आणि संतोष भक्तांना दिली जाते.
श्रावण सोमवारचे धार्मिक महत्त्व:
श्रावण महिना हा भगवान शिवाचा अत्यंत प्रिय महिना मानला जातो. या महिन्यातील प्रत्येक सोमवार शिवभक्तांसाठी विशेष असतो. या दिवशी उपवास धरून, शिवलिंगाची पूजा करून आणि शिवाचे विविध रूपात ध्यान करून भक्त भगवान शिवाचे आशीर्वाद मिळवतात. उपवासाच्या माध्यमातून शरीर आणि मन शुद्ध होतात, तसेच अध्यात्मिक उन्नती होते.
श्रावण सोमवारची सुरुवात आणि महत्त्व:
श्रावण सोमवारची सुरुवात कधी आणि कशी झाली याबाबत काही विशिष्ट पुरावे उपलब्ध नाहीत, पण याची परंपरा शतकानुशतके चालत आली आहे. हिंदू धर्मात श्रावण महिन्याला विशेष महत्त्व आहे कारण या महिन्यातील नैसर्गिक वातावरण, पावसाळी ऋतु आणि शिवभक्तांच्या श्रद्धेचा संगम होतो.
श्रावण महिन्यातील सोमवारी शिवपूजन आणि उपवास करण्याची परंपरा विविध पुराणांत उल्लेखिली आहे. स्कंद पुराण, शिव पुराण आणि पद्म पुराण यांसारख्या ग्रंथांत श्रावण सोमवारच्या उपवासाचे महत्त्व सांगितले आहे. या महिन्यातील सोमवारी शिवपूजन केल्याने भगवान शिव प्रसन्न होतात आणि आपल्या भक्तांना मनोवांछित फळ देतात अशी श्रद्धा आहे.
श्रावण सोमवारची पूजा पद्धती:
श्रावण सोमवारी सकाळी लवकर उठून स्नान करणे आणि स्वच्छ वस्त्र परिधान करणे आवश्यक आहे. पूजा स्थळी शिवलिंग स्थापित करून त्यावर जल, दूध, मध, दही, साखर आणि बेलाची पानं अर्पण केली जातात. ‘ओम नमः शिवाय’ मंत्राचा जप करून शिवलिंगाभोवती प्रदक्षिणा करतात. या दिवशी हर हर महादेव आणि शिवाचे स्तोत्र पठण करणे शुभ मानले जाते.
उपवासाचे आरोग्यदायी फायदे:
श्रावण सोमवारचा उपवास धार्मिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा असला तरी, त्याचे काही आरोग्यदायी फायदेही आहेत. उपवासादरम्यान हलके आणि पचण्यास सोपे अन्न घेतल्याने शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर पडतात. उपवासामुळे शरीराची शुद्धी होते आणि पचनक्रिया सुधारते. फळं, दूध, दही, आणि फराळाच्या पदार्थांचा समावेश असल्याने शरीराला आवश्यक पोषण मिळते.
पारिवारिक एकता आणि संस्कार:
श्रावण सोमवारच्या उपवासामुळे कुटुंबातील सर्व सदस्य एकत्र येऊन पूजा करतात आणि उपवास धरतात. यामुळे कुटुंबात एकता आणि सौहार्द वाढते. ही परंपरा नवीन पिढीला धार्मिक आणि सांस्कृतिक मूल्यांची ओळख करून देते. उपवास आणि पूजा यामुळे घरात सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते आणि सर्वांच्या जीवनात सुख, शांती आणि समृद्धी येते.
2024 मधील श्रावण सोमवारचे दिनांक
2024 मध्ये श्रावण सोमवारचे दिनांक खालीलप्रमाणे असतील:
- – 22 जुलै 2024
- – 29 जुलै 2024
- – 5 ऑगस्ट 2024
- – 12 ऑगस्ट 2024
- – 19 ऑगस्ट 2024
या दिवशी शिवभक्तांनी भगवान शिवाची पूजा करून आणि उपवास धरून श्रावण सोमवार साजरा करावा. भगवान शिवाची कृपा सर्वांवर राहो आणि जीवनात सुख, शांती आणि समृद्धी येवो, हीच प्रार्थना.
श्रावण सोमवारची पूजा पद्धती
श्रावण सोमवारच्या दिवशी उपवास धरून आणि शिवलिंगाची पूजा करून हा दिवस साजरा केला जातो. पूजेसाठी खालील विधींचा अवलंब केला जातो:
- सकाळी लवकर उठून स्नान करणे आणि स्वच्छ वस्त्र परिधान करणे.
- शिवलिंगावर जल, दूध, दही, मध, साखर, आणि बेलाची पानं अर्पण करणे.
- ओम नमः शिवाय मंत्राचा जप करणे आणि शिवलिंगाभोवती प्रदक्षिणा करणे.
- हर हर महादेव आणि शिवाच्या विविध स्तोत्रांचे पठण करणे.
निष्कर्ष
श्रावण सोमवार हा धार्मिक, सांस्कृतिक आणि आरोग्यदायी दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा उत्सव आहे. भगवान शिवाची उपासना, उपवास आणि पारिवारिक एकता या सर्वांमुळे हा दिवस विशेष ठरतो. भगवान शिवाच्या कृपेने सर्व भक्तांच्या जीवनात आनंद, शांती आणि समृद्धी येवो, अशी आशा व्यक्त करून आपण सर्वांनी श्रावण सोमवार उत्साहाने आणि श्रद्धेने साजरा करूया.